Isaac Newton mocno wierzył, że został wybrany przez Boga i przeznaczony do wielkich rzeczy. Był przekonany, że Bóg, typując go na wybrańca, powierzył mu szczególną misję odszyfrowania sposobu działania Wszechświata. Jako młody człowiek, który nie skończył jeszcze 24 lat (i nie posiadał formalnego wykształcenia), stał się czołowym matematykiem Europy. Udowodnił potężną rolę jaką odgrywa matematyka w naszym pojmowaniu świata i w jego opisie. Dzieła Newtona były naszprycowane matematyką. Skupiały się na odległych, niezbadanych kosmicznych obiektach tj. planety i komety. Newton twierdził, że Bóg stworzył wielki doskonały projekt za pomocą prostych matematycznych wzorów. Zaprojektował i stworzył Wszechświat – doskonale uporządkowany, racjonalny i rządzony przez niewielką liczbę prostych praw. Stale go nadzoruje wszechwidzącym i czuwającym okiem, natomiast prawa kosmosu spisał w nieskazitelnym języku matematyki. Zatem prawa matematyczne – jak sądził Newton – dotyczą WSZYSTKIEGO.
William Blake [Public domain], via Wikimedia Commons
Pierwsze dni życia
Ojciec Newtona był rolnikiem. Nie potrafił pisać. Zmarł trzy miesiące przed narodzinami syna. Newton był wcześniakiem – wątłym, słabym i chorowitym. Miał znikome szanse na przeżycie. Przyszedł na świat w Boże Narodzenie. W kraju panowała wojna domowa.
Nieposkromiona osobowość
Ambitny i błyskotliwy, a przy tym bardzo roztargniony, pogmatwany i konfliktowy człowiek. Zazdrosny i nieopanowany (choleryk?). Wybuchał wściekłością na każdego, kto ważył się zadać mu pytanie. Pogardzał rywalami. Unikał rozmów i kontaktów z nimi. Ciskał w nich wyzwiskami. Usuwał odwołania do nich ze swoich dzieł. Każdy, kto miał do czynienia z Newtonem, musiał wykazać się wyjątkowym taktem i delikatnością, a także szczególną czujnością i ostrożnością, jakby próbował rozbroić szczególnie niebezpieczny tykający ładunek wybuchowy.
Newton miał surowy i specyficzny sposób bycia. Często sypiał w ubraniu. Skłaniał się ku wegetarianizmowi. Całe 84 lata swego życia spędził w obrębie trójkąta, którego tworzyły Cambridge, London i Woolsthorpe w Lincolnshire (miejsce jego urodzenia). W wieku 27 lat udał się w krótką podróż do Oxfordu. Nigdy nie wypuścił się nad kanał La Manche. Wyjaśnił pływy morskie, choć nie widział morza.
Dokonywał swoich odkryć w twórczej gorączce. Bez wytchnienia, bez ustanku, bez snu i niemal bez jedzenia… Potrafił w umyśle roztrząsać i analizować problem dniami, nocami, tygodniami… Zapominał wychodzić z pokoju na posiłki. Wyglądał wówczas bardzo niechlujnie z ledwie uczesanymi włosami, niepodwiązanymi pończochami i cholewami butów opadającymi na obcasy.
Postrzegał siebie jako odmieńca. Swoje odkrycia chował w sekrecie. Tryumfem dzielił się w bardzo wąskim kręgu wtajemniczonych odbiorców, którzy potrafili docenić jego intelektualne dzieła. Spoczywało na nim brzemię geniuszu, które postanowił dźwigać w odosobnieniu. Obcował z własnymi arcydziełami za zamkniętymi drzwiami. Jednak nie wycofał się całkowicie ze świata. Był zdolny wytrzymać bez pochlebstw, ale nie bez konfrontacji.
Bywał nieco próżny. W ciągu życia pozował do około 17 portretów. Newton, bardzo przystojny zresztą, był szczupły, miał długi zgrabny nosek, uroczy dołek w brodzie i sięgające do ramion puszyste włosy. Nim skończył trzydziestkę, jego włosy przyprószyły się siwizną, jednak wciąż pozostał w nim dyskretny urok.
Ilustracja: Sir Isaac Newton by Andrea Ciambra on Flickr | Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0)
Tropem geniusza
Podczas jarmarku Stourbridge w 1963 roku poczynił dwa zakupy, które zrewolucjonizowały jego świat intelektualny. Kupił książkę o astrologii, żeby zobaczyć co w niej jest. Natrafił w niej na ilustrację przedstawiającą niebo. Nie rozumiał tej ilustracji, gdyż nie znał zasad trygonometrii. Kupił więc książkę o trygonometrii, ale nie był w stanie zrozumieć dowodów. Sięgnął zatem po Euklidesa, aby przygotować się na wielką przygodę z trygonometrią. Z klasycznej geometrii Euklidesa (bardzo szybko zrozumiał już same nagłówki twierdzeń) przerzucił się na najnowsze kartezjańskie przeformułowanie tej dziedziny lecz zaledwie na trzech pierwszych stronach Kartezujsza pogubił się. Rozpoczął zatem od nowa. Powoli brnął naprzód. Gubił się i znowu wracał do początku. Powtarzał wszystko od nowa, dokładnie, dopóki sam wszystkiego nie opanował, bez czyichkolwiek wskazówek. Był bardzo dumny, gdy zdołał wreszcie zrozumieć geometrię Kartezjusza. Od tej pory nabrał śmiałości. Studiował wielkie dzieła. Jego intelektualna przygoda toczyła się na nieznanych i niedostępnych dla ogółu terytoriach. Na początku 1665 roku, nim upłynęły dwa lata odkąd zakupił książeczkę o astrologii, odnotował swoje pierwsze wielkie odkrycie matematyczne – dwumian Newtona.
Gorączkowe pasje
Newton był […] ostatnim z Babilończyków i Sumerów, ostatnim wielkim umysłem, który patrzył na świat widzialny i intelektualny takim samym okiem jak ci, którzy zaczęli budować nasze intelektualne dziedzictwo niecałe dziesięć tysięcy lat temu. John Maynard Keynes
Alchemia
Jego celem było znalezienie substancji zwanej kamieniem filozoficznym (mającej też inne nazwy), czyli legendarnej cieczy(!), która miała moc przekształcania zwykłych substancji w srebro i złoto, leczenia chorób i przywracania młodości. Podobno również zapewniała nieśmiertelność. Newton poświęcił alchemii ok. pół miliona słów (tyle, ile liczy Wojna i pokój Lwa Tołstoja). Język alchemii stanowił szyfr. Procedury brzmiały jak zaczerpnięte z magicznej księgi baśniowego czarnoksiężnika. Lew pożerający słońce lub księżyc oznaczał kwas rozpuszczający złoto lub srebro. Zielony lew gryzący słońce oznaczał rtęć amalgamującą złoto. Pisma alchemiczne i teologiczne Newtona pozostawały niezbadane przez dwa stulecia po jego śmierci.
Starożytna wiedza
Newton żywił bezgraniczną wiarę w mądrość starożytnych. Wierzył w ogrom i racjonalność prastarej, szczątkowej już wiedzy. Twierdził, że Wielka Piramida w Gizie wznosi się na planie niemal idealnego kwadratu, a obwód jej podstawy odpowiada obwodowi koła o promieniu równym wysokości piramidy. Nadmieniał, że czerpał nie tylko z własnego geniuszu, lecz również z pradawnej skarbnicy mądrości. To właśnie starożytnym mędrcom przypisywał pionierskie odkrycie praw powszechnego ciążenia i grawitacji. Dowodził, że sformułowane przez niego genialne idee znane były ludziom wiele tysięcy lat wcześniej. Głosił, że za zasłoną obrzędów religijnych i hieroglifów starożytni Egipcjanie skrywali przed pospólstwem tajemnice Wszechświata. Posiadali wiedzę o planetach krążących wokół gwiazdy centralnej, o rocznym i dobowym ruchu Ziemi wokół Słońca. Newton rozważał koncepcję cykliczności Wszechświata – podobnie jak starożytni na czele z Heraklitem, Zenonem i Kleantesem, według których świat ulega całkowitemu zniszczeniu i co pewien czas się odradza.
Teologia
Według Newtona świat z biegiem czasu doznaje poważnego rozregulowania, zaburzenia. Wówczas wymaga fachowej interwencji Stwórcy (Boga), by powrócić do swej dawnej pierwotnej struktury. Newton z zamiłowaniem studiował lekturę Pisma Świętego. Posiadał ok. 30 egzemplarzy tej świętej księgi. Nieustannie zgłębiał ją i porównywał w różnych przekładach i językach. Szczególnie upodobał sobie Księgę Ezechiela i Apokalipsę wg. św. Jana. Poszukiwał w niej ukrytego, niedostępnego dla ogółu, zaszyfrowanego przekazu. Niczym wnikliwy kryptolog bacznie i z uporem analizował wymiary słynnej świątyni Salomona. Sporządził rekonstrukcję tej słynnej budowli (plan Świątyni Salomona, który sporządził Newton, znajduje się w Babson College Library). Uważał, że starożytna świątynia Izraelitów była kryptogramem Wszechświata. Biblijnego Mojżesza uważał za znawcę tajemnic Wszechświata, mistrza alchemii.
Najważniejsze osiągnięcia
Celowo uczyniłem moje principia zawiłymi – napisał, tak żeby nie mogli go ugryźć ci, którzy ledwo liznęli matematyki. Cyt. za. E. Dolnick, Wielki zegar Wszechświata, s. 87.
Epokowe odkrycia w dziedzinie optyki, mechaniki, astronomii i matematyki:
-
Newton i Leibniz odkryli rachunek różniczkowy i całkowy samodzielnie, niezależnie od siebie. Każdy z nich na własną rękę. Newton był pierwszy (1666 roku) lecz długo zwlekał z jego ogłoszeniem. Opublikował swoje odkrycie dopiero w 1704 roku. Leibniz odkrył dziewięć lat po Newtonie, ale opublikował je pierwszy już w 1684 roku.
-
Newton wyjaśnił I i II prawo Keplera. Wytłumaczył wszystkim dlaczego planety poruszają się właśnie po elipsach. Swoje argumenty opierał na rachunku różniczkowym i całkowym. Sformułował powszechne prawo grawitacji. Udowodnił, że siła która przyciąga planetę, podlega prawu odwróconych kwadratów. Wykazał również, że planety omiatają równą powierzchnię w równym czasie.
-
zaprojektował teleskop, który miał rozmiary zaledwie 15 cm i był silniejszy niż prawie dwumetrowy zwykły teleskop. Po wysłaniu swego nowatorskiego wynalazku do Rolyal Society, posłał tam również przełomowy artykuł o białym świetle. Dowiódł w nim, że białe światło składa się ze wszystkich kolorów.
-
stworzył podwaliny pod „filozofię eksperymentalną”, która wyprowadza przyczyny wszystkich rzeczy z najprostszych zasad. Z pewnych wybranych zjawisk wydedukował siły przyrody i proste prawa tych sił. Drogą syntezy ukazał konstrukcję całej rzeczy. Kontakt z doświadczeniem jest bardzo istotną częścią metody Newtona. Wraz z doświadczeniem (empiryczna kontrola) i ze ścisłością matematycznej dedukcji (ścisłość matematyki) Newton utrzymał na wodzy twórczą wyobraźnię.
Czy wiesz, że… (?)
W słynnych Principiach Newton podjął problem tworzenia sztucznych satelitów Ziemi, które odpowiednio skierowane na orbitę mają krążyć wiecznie bez dalszego wkładu sił napędowych. Projekt ten zrealizowano 270 lat później.
Polecane: Isaac Newton – prezentacja multimedialna. Kliknij i zobacz.
Isaac Newton – samotny geniusz
Bibliografia:
- Edward Dolnick, Wielki zegar Wszechświata. Wiek geniuszy i narodziny nowoczesnej nauki, Prószyński i S-Ka, Warszawa 2012.
Pozostałe książki:
- Isaac Newton, Matematyczne zasady filozofii przyrody, Copernicus Center Press, Kraków 2011 (Przedmowa Michała Hellera).
- Michał Heller, Podglądanie Wszechświata, Znak, Kraków 2010.
- Lucio Russo, Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna, Universitas, Kraków 2005.
- Jan Gadomski, Poczet wielkich astronomów, Nasza Księgarnia, Warszawa 1976.
- Graham Hancock, Znak i pieczęć. W poszukiwaniu Arki Przymierza, Klub Świata Książki, Warszawa 1999.
- Erdogan Ercivan, Patenty faraonów, Amber, Warszawa 2006.
- Julian Gałecki, Mieczysław Michalski, Chemia ogólna nieorganiczna, WSiP, Warszawa 1968.
Polecane: Grace K. Babson Collection
Ilustracja w nagłówku strony: Newton by William Blake [Public domain], via Wikimedia Commons
Kolejna ilustracja: Sir Isaac Newton. Mezzotint by J. Faber, junior, 1726 via Wikimedia (https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sir_Isaac_Newton._Mezzotint_by_J._Faber,_junior,_1726,_after_Wellcome_V0004265.jpg),
(https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sir_Isaac_Newton._Mezzotint_by_J._Faber,_junior_after_J._Van_Wellcome_V0004271.jpg)
with Mockup Designed by Yeven_Popov / Freepik (https://pl.freepik.com/yeven-popov); with Scene creator Designed by Qeaql-studio / Freepik (https://pl.freepik.com/darmowe-psd/maszyny-do-pisania-widok-z-gory_855379.htm#term=typewriter&page=1&position=5).
Zagadkowy Wszechświat 
_British_Museum.jpg){kind=link}
Musisz się zalogować aby dodać komentarz.